De kleine Johannes

In het sprookjesboek De kleine Johannes (1887) wordt de fantasierijke Johannes op een dag wakkergemaakt door een libel die verandert in een elfje, genaamd Windekind. Deze verkleint Johannes en begeleidt hem naar een fantasiewereld. Hier ontmoet hij Robinetta, op wie hij verliefd wordt, en figuren als Wistik, Pluizer en Cijfer, die, wordt vaak gezegd, de verschillende stadia van Van Eedens jeugd symboliseren. In dit verhaal van volwassenwording worstelt de kleine Johannes voortdurend met de raadsels van het leven. De Nederlander Frederik Willem van Eeden (1860 - 1932) was huisarts, daarna psychiater en tegelijkertijd schrijver. Hij is bekend van de klassiek geworden romans De kleine Johannes (1887) en Van de koele meren des doods (1900). Van Eeden was lid van de eind negentiende-eeuwse beweging De Tachtigers die zich in het tijdschrift De Nieuwe Gids afzetten tegen de retorische en moralistische 'domineespozie' die destijds erg in trek was. Zij stelde liefde en de persoonlijke, zintuigelijk ervaring centraal, die tegelijkertijd een transcendentale betekenis hadden. Hun credo was l'art pour l'art, de overtuiging dat de kunst bij uitstek een esthetische functie heeft.